Là một trong những bộ phân nội tạng lớn nhất trong cơ thể, đồng thời gan cũng là bộ phân đảm nhận nhiều chức năng nhất. Và khi gan bị tổn thương, một loại enzym sẽ được giải phóng vào máu còn gọi là men gan. Và khi gan tổn thương thì đồng nghĩa với việc gì ?
Khái niệm men gan tăng cao
Bản chất men gan chính là một loại enzyme xúc tác để thực hiện các phản ứng sinh và hóa học tại gan giúp đảm nhiệm nhiều chức năng cho gan. Men gan là tổng hợp bao gồm:
- Alanine aminotransferase (ALT hoặc SGPT)
- Aspartate aminotransferase (AST hoặc SGOT)
- γ-glutamyltransferase (GGT)
- Alkaline phosphatase (ALP) tồn tại trong đơn vị cấu trúc cơ bản của gan trong đường gan mật và các xoang gan.
Và bình thường thì khi tế bào gan bị hủy hoại, chết đi thì sẽ giải phóng một lượng men gan hòa vào trong máu. Với các tế bào chết do lão hóa bình thường thì mật độ chỉ là 35 UI/L.
Nhưng nếu tế bào gan bị hủy do các tác nhân khác gây hại thì mức độ này sẽ cao hơn mức 35 này. Như gấp đôi thì ở mức nhẹ. Từ gấp 2 đến gấp 5 lần là mức độ bệnh lý nặng về gan.
Các nguyên nhân dẫn đến tăng men gan bất thường
Do vi rút gây ra: Có năm loại vi rút gây viêm gan: A, B, C, D và E. Sau khi xâm nhập vào cơ thể người, các virus này sẽ phá hủy các tế bào gan. Trong số đó, cả virus viêm gan B và C đều có thể gây viêm gan cấp và mãn tính, do đó làm tăng nguy cơ ung thư gan và xơ gan.
(Xem thêm: Bệnh viêm gan B mãn tính có điều trị dứt điểm được không?)
Nghiện rượu: Nguyên nhân dẫn đến men gan cao có thể là do uống rượu bia quá nhiều, làm tổn thương và suy giảm chức năng gan. Ngoài bệnh gan do rượu, uống nhiều rượu bia còn có thể ảnh hưởng đến các cơ quan khác như dạ dày, tim mạch, thần kinh …
Sử dụng thuốc không đúng cách: Hầu hết các loại thuốc giảm đau, chống viêm, chống lao đều được chuyển hóa ở gan. Việc lạm dụng thuốc có thể dẫn đến tăng men gan, gây gánh nặng và tổn thương cho gan. Đặc biệt thời gian gần đây, việc gia tăng sử dụng các sản phẩm chức năng khiến tỷ lệ mắc bệnh viêm gan tăng cao.
Chế độ ăn uống: Thực phẩm bẩn, ẩm mốc, chứa chất bảo quản… đều chứa một lượng độc tố và aflatoxin nhất định, có thể gây viêm gan, tăng men gan, thậm chí là ung thư gan.
Các bệnh về đường mật: sỏi mật, nhiễm trùng đường mật, u đường mật …
Vì men gan không chỉ sinh ra ở gan nên một số bệnh nội tạng khác cũng có thể gây men gan cao, bao gồm: các bệnh tim mạch (bệnh cơ tim, nhồi máu cơ tim…), bệnh đường hô hấp, bệnh chuyển hóa sắt, bệnh tiểu đường…
Các dấu hiệu tăng men gan thường thấy
Ngoài việc xét nghiệm máu thì dấu hiệu tăng men gan còn biểu hiện ra ngoài cơ thể như:
- Chán ăn, có dấu hiệu đau bụng và buồn nôn.
- Người uể oải, mật mỏi hay sốt nhẹ.
- Đau hạ sườn bên phải: Khi men gan tăng cao, người bệnh sẽ cảm thấy đau âm ỉ vùng bụng dưới bên phải.
Nổi mẩn ngứa trên da: Chức năng gan suy giảm khiến chất độc tích tụ trong cơ thể dẫn đến ngứa da. - Phân có màu nhạt và nước tiểu sẫm màu: do tắc mật, men gan cao. Sự tắc nghẽn mật ngăn cản bilirubin đi vào đường tiêu hóa và bài tiết qua nước tiểu, dẫn đến phân bạc màu và nước tiểu sẫm màu.
- Vàng da: Đây là triệu chứng men gan cao điển hình nhất. Tuy nhiên, căn bệnh này cũng gây sốc khi bạn nhận thấy sự thay đổi màu da.
Vì các triệu chứng có thể không rõ ràng khi men gan tăng ở mức tối thiểu, nên cách dễ nhất để phát hiện men gan tăng là thực hiện xét nghiệm máu.
Di chứng của tình trạng tăng men gan
Men gan cao kéo dài có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, bao gồm:
Nếu để lâu không được điều trị, men gan sẽ tăng cao, dễ xảy ra các biến chứng như xơ gan, ung thư gan.
Men gan cao là dấu hiệu cảnh báo các bệnh về gan như viêm gan, ung thư gan và các tổn thương khác ở gan. Thậm chí, men gan tăng cao do nhiễm độc có thể dẫn đến suy gan cấp, hôn mê gan và tử vong.
Những giải pháp phòng ngừa tăng men gan
Để phòng tránh tính trạng men gan tăng cao thường xuyên và gây hại cho sức khỏe thì chúng ta cần thực hiện:
- Ăn uống đúng cách: bỏ rượu, bia và các đồ uống có cồn, không hút thuốc lá, hút thức ăn gây kích thích. Nên thường xuyên ăn các thực phẩm giúp hạ men gan và bảo vệ chức năng gan như sữa tươi, lòng đỏ trứng gà, gan, ngũ cốc, các loại thịt chứa nhiều vitamin A, B1, B2, B6. Giảm cân, rau xanh, uống nhiều nước trái cây …
- Phương pháp nghỉ ngơi hợp lý: ngủ đủ giấc, đi ngủ sớm, tránh thức khuya để giảm áp lực công việc.
- Uống nhiều nước: Uống nước có tác dụng đẩy nhanh quá trình lưu thông máu, tăng cường hoạt động của tế bào gan, giúp thải độc tố ra ngoài cơ thể nhanh hơn. Uống ít nhất 1,5 lít nước mỗi ngày.
- Bệnh nhân bị bệnh gan và những người bị nhiễm vi rút gây viêm gan nên được kiểm tra 6 tháng một lần.
- Men gan cao có thể là biểu hiện của bệnh gan nặng, dấu hiệu men gan tăng cao khi men gan thấp thường không rõ ràng, đây là cách dễ dàng nhất để xác định. Xét nghiệm men gan.
Nguồn: https://www.vinmec.com/vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/tieu-hoa-gan-mat/dau-hieu-tang-men-gan-can-chu-y/